Problematyka związana z funkcjonowaniem mniejszości narodowych w okresie Polski Ludowej stanowiła przez wiele lat jeden z wyodrębnionych kierunków badań prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej. Podsumowaniem tych badań jest synteza działań aparatu bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w latach 1944–1957. Rozpoczyna ją tekst Jarosława Syrnyka, w którym autor przypomniał główne elementy realizowanej po II wojnie światowej polityki narodowościowej. Kolejne artykuły dotyczą działań aparatu bezpieczeństwa wobec poszczególnych grup narodowościowych – Żydów (autorstwa Bożeny Szaynok z Uniwersytetu Wrocławskiego i Magdaleny Semczyszyn z OBBH IPN w Szczecinie), Niemców (autorstwa Sebastiana Rosenbauma z Oddziałowego Biura Badań Naukowych IPN w Katowicach), Ukraińców (autorstwa Arkadiusza Słabiga z Akademii Pomorskiej w Słupsku), Białorusinów i Litwinów (artykuł przygotowany przez Krzysztofa Sychowicza z Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży oraz OBBH IPN w Białymstoku), Romów (autorstwa Piotra Krzyżanowskiego z Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim) oraz Greków i Macedończyków (autorstwa Izabeli Sienkiewicz z IPN). Całość znalazła swe krótkie podsumowanie w kończącym tom artykule Jarosława Syrnyka. Intencją towarzyszącą powstaniu książki było wzbogacenie istniejącego już dorobku naukowego o opracowanie ogólne, uwzględniające słabo lub w ogóle niewykorzystany przed 2000 r. zasób archiwalny. Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Struktury i metody działania aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1989”.